KAPITTEL SINT MARTINUS
Geschiedenis
De heerlijkheid Breust, waarvan het grondgebied zich uitstrekte tot in Bruisterbosch, kwam in het midden van de tiende eeuw in het bezit van het pas opgerichte St. Martinus-kapittel te Luik, Eijsden wordt in de twaalfde eeuw vermeld als bezit van de bisschop van Keulen, die het rond 1170 ,,propter duritiam gentis", wegens de onhandelbaarheid van het volk, overdroeg aan de bisschop van Luik.
Breust bleef tot de Franse tijd vrijwel geheel vrij van invloeden van buiten. Weliswaar hadden de schepenen hoofdvaart en hoger beroep bij de schepenbank van de stad Luik, maar tot enige verdere integratie in het prinsbisdom is het nooit gekomen. Eijsden daarentegen maakte een reeks van overdrachten en verervingen door, die het dorp aan het einde van de dertiende eeuw in het bezit brachten van de heren van Valkenburg.
De Sint-Maartensbasiliek, de kerk waaraan tot eind 18e eeuw het kapittel van Sint Martinus was verbonden. Het is een laat-gotisch kerkgebouw in het centrum van de Belgische stad Luik. Het gebouw op de heuvel Publémont of Mont Saint-Martin neemt een prominente plek in het stadsbeeld in.
De oudste kerk op deze plek werd door bisschop Heraclius in 963 gesticht. In 1246 werd hier voor het eerst het feest van Sacramentsdag gevierd, dat zich vanuit Luik over de hele wereld zou verspreiden. Bij een grote volksopstand in 1312 (Sint-Maartensramp of Le Mal Saint-Martin) werd de romaanse kerk inbrand gestoken, waarbij enkele honderden mensen om het leven kwamen. Het huidige kerkgebouw dateert grotendeels uit de 16e eeuw (1506-1542).
.
